Το στεφάνι και η λύρα

La couronne et la lyre

Ι. Μια μετάφραση που έχω κάνει μόνο για μένα

Τις μεταφράσεις των αρχαίων ελληνικών ποιημάτων που θα διαβάσουμε, ως ένα σημείο τις έγραψα για την καθαρά προσωπική μου απόλαυση και αυτό στην πιο ακριβόλογη κυριολεξία, χωρίς δηλαδή να με είχε ποτέ απασχολήσει το αν θα δημοσιεύονταν ποτέ ή όχι. Το ίδιο και τα λιγόλογα ή μακροσκελή σημειώματα που προλογίζουν αυτές τις μεταφράσεις και που στην αρχή δεν ήταν παρά οι πληροφορίες που συγκέντρωνα ή οι εκτιμήσεις που επιχειρούσα μόνον για μένα. Όταν μετέφραζα αυτά τα ποιήματα ή αυτά τα αποσπάσματα, ουσιαστικά δεν διέφερα από τους αλλοτινούς ζωγράφους που ζωγράφιζαν πάνω σε αρχαϊκά πρότυπα ή σχεδίαζαν πίνακες παλαιότερών τους δασκάλων για να μπουν πιο βαθιά μέσα στα μυστικά της τέχνης τους, ή από τον συνθέτη που αραιά και που ξαναδουλεύει κάποιο κομμάτι του Μπαχ ή του Μόζαρτ, για ν’ αντλήσει απ’ αυτό απόλαυση και πλούτο.

Ορισμένες από αυτές τις μεταφράσεις τις επιχείρησα ταυτόχρονα με διάφορα σκιαγραφήματα του Αδριανού και πιο συγκεκριμένα το 1948 και το 1951 οπότε ξανάπιασα και τελείωσα αυτό το βιβλίο. Με αυτή την εξοικείωση με έργα ποιητών οι οποίοι δεν ήσαν πολύ αρχαιότεροι, που ορισμένοι μάλιστα ήταν σύγχρονοι του αυτοκράτορα, καθώς και με άλλα έργα, πολύ αρχαιότερων ποιητών, που γνωρίζουμε πως ο αυτοκράτορας εκτιμούσε το έργο τους, κατέφευγα σε μια τεχνική για την οποία έχω ξαναμιλήσει: ανασυγκροτούσα, στο μέτρο του δυνατού, τη βιβλιοθήκη του ανθρώπου που με απασχολούσε, που είναι και ένας από τους αποτελεσματικότερους τρόπους για να πληροφορούμαστε για τις ευαισθησίες ενός ανθρώπου του παρελθόντος. Άλλες ομάδες ποιημάτων μετέφρασα σε εποχές ανάπαυλας ή αναμονής, στα διαστήματα που μεσολαβούσαν ανάμεσα στο τέλος ενός βιβλίου και στην αρχή ενός άλλου, ή τότε σε περιόδους ανάρρωσης, ή ξαποσταίνοντας δίπλα στο τζάκι ή μέσα σε κάποιον κήπο. Τα τρία τέταρτα λοιπόν αυτής της εργασίας είχανε ήδη γίνει όταν συνειδητοποίησα ότι θα μπορούσε να ενδιαφέρει μια μερίδα ανθρώπων. Τότε ξύπνησε και το δικό μου ενδιαφέρον και άρχισα να ερ