Η Εταιρεία Μακεδόνικων Σπουδών και τα Κρατικά Αρχεία Βουλγαρίας παραδίδουν στη δημοσιότητα την ανά χείρας έκδοση με εξαιρετική ικανοποίηση και μεγάλες προσδοκίες.
Η ικανοποίηση οφείλεται στο γεγονός ότι, για πρώτη φορά στα χρονικά, η Ελλάδα και η Βουλγαρία, μέσω των δύο επιστημονικών οργανισμών τους, συνεργάζονται στενά και ανοίγουν παραγωγικό διάλογο για το Μακεδόνικο Ζήτημα. Οι δύο χώρες και οι δύο Λαοί ανταγωνίσθηκαν μεταξύ τους επί ένα τουλάχιστον αιώνα ως αδιαμφισβήτητοι πρωταγωνιστές, η Ιστορία του ενός Λαού στάζει το αίμα του άλλου Λαού, διασταυρούμενος ο λόγος τους συνθέτει αυθεντία έναντι κάθε τρίτου και, ως άλλος μίτος της Αριάδνης, οδηγεί στον λαβύρινθο του πολύπλοκου αυτού Ζητήματος, που οι τρίτοι αδυνατούν να το κατανοήσουν, το περιπλέκουν και το σφετερίζονται, είτε από άγνοια και υπεραπλούστευση είτε από κραυγαλέα ιδιοτέλεια. Όταν, όμως, οι αυθεντικοί πρωταγωνιστές ομιλούν, οι τρίτοι οφείλουν τουλάχιστον να ακούν -αν όχι και να σιωπούν.
Η συνεργασία μας δεν σημαίνει κατ’ ανάγκην ότι τώρα πια οι Έλληνες και οι Βούλγαροι συμφωνούμε σε όλες τις πτυχές του Μακεδονικού. Σημαίνει, όμως, ότι δεν έχουμε να κρύψουμε ούτε να φοβηθούμε τίποτε. Προ παντός σημαίνει ότι, στο κατώφλι της Τρίτης Χιλιετίας, στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενώσεως και στους θεσμούς της Ατλαντικής Συμμαχίας, οι Έλληνες και οι Βούλγαροι, όπως ενωρίτερα οι Γάλλοι και οι Γερμανοί, γυρίζουν σελίδα στην Ιστορία και ενδέχεται να συναποτελέσουν έναν αποφασιστικό πυλώνα ασφαλείας, συνεργασίας και ευημερίας στα πολύπαθα Βαλκάνια, όπου το σχετικό ζωτικό έλλειμμα είναι προφανές και δίπλα μας καλλιεργούνται επιθετικοί τυχοδιωκτισμοί και άνευ αντικρίσματος εθνικισμοί, αυτόχρημα ανιστόρητοι και γελοίοι αλλά εξαιρετικά επικίνδυνοι για την περιοχή. […]
(από τον πρόλογο του Νικόλαου Ι. Μέρτζου, Προέδρου της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών)
