Το εν δελφοίς Ε

Μαζί με τα περίφημα γνωμικά

“ΜΗΔΕΝ ΑΓΑΝ”

“ΓΝΩΘΙ Σ’ ΑΥΤΟΝ”

“ΕΓΓΥΑ ΠΑΡΑ Δ’ ΑΤΑ”

στον ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς ήταν χαραγμένο -και μάλιστα σε περίοπτη θέση-

και ένα άλλο σύμβολο, το “Ε”. Το σύμβολο αυτό, τράβηξε την προσοχή πολλών μελετητών, οι οποίοι προσπάθησαν να εξηγήσουν τη σημασία του.

Ο πρώτος που ασχολήθηκε με τον αποσυμβολισμό του “Ε” είναι ο Πλούταρχος, ο οποίος ήταν και αρχιερέας του ναού, πράγμα που σημαίνει πως ήταν μυημένος στα Μυστήρια και γνώριζε τους συμβολισμούς τους.

Ο Πλούταρχος κωλυόμενος από την υποχρεωτική σιγή, αφήνει τους συμποσιαστές να πουν τις απόψεις τους και βάζει τον δάσκαλο του Αμώνιο να δώσει τη σωστή απάντηση: Το “Ε” είναι η τέλεια προσαγόρευση και προσφώνηση προς τον Θεό.

Ο κάθε προσκυνητής, που έρχεται στο μαντείο, γίνεται δεκτός από τον Θεό, με τη φράση “γνώθι, σ’ αυτόν” αντί του “χαίρε”. Και ο προσκυνητής απαντάει: “ΕΙ” δηλαδή είσαι ή “συ ο Θεός” αλλά συνάμα και “συ ει εν” δηλαδή, εσύ είσαι ο ένας, ο μοναδικός Θεός.

Στα νεώτερα χρόνια, στον ελληνικό χώρο, σημειώθηκαν αξιόλογες προσπάθειες από τον Στεφ. Καραθεοδωρή και τον ακαδημαϊκό Μιχ. Στασινόπουλο, ο οποίος με ανακοίνωσή του στην Ακαδημία Αθηνών έφερε το θέμα στην επικαιρότητα.