Πόσο διαφέρουν οι άνθρωποι από τόπο σε τόπο; Πόσο μοιάζουν με τους αλλοεθνείς τους; Χώρες, τοπία, πολιτισμοί, λαοί, κοινωνίες, άτομα, ιστορία, τέχνες, γράμματα: τι πλούτος και τι πηγή έμπνευσης για μια καρδιά ζωντανή, για ένα νου διεισδυτικό, για μια ψυχή ανήσυχη και ευαίσθητη, όπως του Νίκου Καζαντζάκη! Ο συγγραφέας που απερίφραστα «ομολόγησε» πως οι μεγαλύτεροι ευεργέτες του υπήρξαν «τα ταξίδια και τα ονείρατα», απλώνει μπροστά μας ένα πολύχρωμο, πολύεδρο μωσαϊκό εμπειριών, περιγραφών και ερμηνειών, που αβίαστα -αλλ’ όχι ανάλαφρα- μας ταξιδεύει στον κόσμο, γύρω μας και μέσα μας.
«Νίκος Καζαντζάκης: η πεμπτουσία του πνεύματος σε σύνθεση με το πάθος. Έχουμε εδώ τον απολογισμό των ταξιδιών τού λαμπρού μυθιστοριογράφου, το 1926 και 1927, στην Ιταλία και στη Μέση Ανατολή, συμπεριλαμβανομένων και συνεντεύξεων με τον Μουσολίνι και τον Καβάφη, τον ονομαστό Έλληνα ποιητή της Αλεξάνδρειας. Άμεσα, αυθόρμητα, εμποτισμένα με μια προφητική έκτη αίσθηση, αυτά τα στιγμιότυπα και οι σχολιασμοί τους καταδεικνύουν τις ρίζες της αλησμόνητης μυθοπλασίας που καθιέρωσε τον συγγραφέα του ”Ζορμπά”, του ”Τελευταίου Πειρασμού” και της ”Αναφοράς στον Γκρέκο” ως έναν από τους γίγαντες της σύγχρονης λογοτεχνίας. Το ”Ταξιδεύοντας” είναι η ”στοιχειωτική” κληρονομιά ενός μοντέρνου Οδυσσέα, ένα υπόδειγμα για τον σύγχρονο άνθρωπο που αναζητεί την ψυχή του.»
(Από την αμερικανική έκδοση Nikos Kazantzakis, ”Jou
eying, Travels in Italy, Egypt, Sinai, Jerusalem and Cyprus”, Donald S. Ellis, Publisher, San Francisco. Creative Arts Book Company, Berkeley 1984)
