Για μια κοινωνιολογία των ελευθερίων επαγγελμάτων

Με αφετηρία και πρότυπο το σύγχρονο ιατρικό επάγγελμα και τους μηχανισμούς που οδήγησαν στην οριοθέτησή του, αναπτύσσεται και μεταφέρεται στα ελληνικά δεδομένα η διεθνής συζήτηση σχετικά με τα ελευθέρια επαγγέλματα (professions) και κατ’ επέκταση “η άνιση, αλλά νόμιμη σχέση τους με την κοινωνία” (Habermas). Από τη σκοπιά αυτή η παρούσα μελέτη αποτελεί συμβολή στην κοινωνιολογία της εκπαίδευσης και των επιστημονικών επαγγελμάτων. Ειδικότερα, συσχετίζεται η διαμόρφωση της δομής των πανεπιστημιακών ιατρικών σπουδών με την ιστορική και κοινωνική περιχαράκωση του ιατρικού επαγγέλματος (επιστημονική επαγγελματοποίηση) πρώτα στη Δυτική Ευρώπη και αργότερα στην Ελλάδα. Διερευνώνται οι δυνατότητες άμβλυνσης του ιατροκεντρισμού και της εμπορευματοποίησης των υπηρεσιών υγείας σε ορισμένα συστήματα υγείας του εξωτερικού και στο ελληνικό ΕΣΥ. Τέλος, εξετάζεται η αυξανόμενη ροή προς τις ιατρικές σπουδές και συνακόλουθα η υπερπαραγωγή γιατρών. Εδώ είναι χαρακτηριστική η ριζική αντιστροφή του ρόλου των σπουδών: από βασικός παράγοντας περιχαράκωσης και προστασίας του ιατρικού επαγγέλματος (εκπαίδευση ως μέσο αναπαραγωγής) γίνονται αργότερα δίοδος για την εισδοχή πολυάριθμων μελών στον ιατρικό κλάδο (εκπαίδευση ως μέσο κοινωνικής κινητικότητας). Η παρατηρούμενη αυτή αντίθεση ερμηνεύεται κάτω από το πρίσμα των πρωτογενών και δευτερογενών λειτουργιών της ανωτάτης εκπαίδευσης και εξετάζεται η προοπτική των ποιοτικών αντί των ποσοτικών και περιοριστικών λύσεων.