Η μεταφυσική των φύλων

Metaphysique des sexes

“Ουκ ένι άρσεν και θήλυ” θα γράψει ο απόστολος Παύλος. Μήπως η διατύπωση αυτή σημαίνει ότι ο χριστιανισμός φιλοδοξεί να ανατρέψει το μοιραίο της έμφυλης υπόστασης; Μήπως εδώ ο απόστολος Παύλος θέτει τα θεμέλια ενός χριστιανικού ουνιβερσαλισμού προαναγγέλλοντας την ισότητα των δύο φύλων;

Η απάντηση που δίνει η φιλόσοφος Συλβιάν Αγκασίνσκι στη Μεταφυσική των φύλων, είναι αρνητική. Επιχειρώντας μια πρωτότυπη, όσο και αποδομητική, αναδρομή (που ξεκινά από την αρχαία ελληνική φιλοσοφία και φτάνει μέχρι την πρωτοχριστιανική σκέψη) η Αγκασίνσκι φέρνει στην επιφάνεια μια πρωταρχική -και διαρκώς επανερχόμενη στον λόγο φιλοσόφων και θεολόγων- έμφυλη μυθολογική αφήγηση. Από τον πλατωνικό Ανδρόγυνο ως τον Αδάμ της Αγίας Γραφής, αποκαλύπτεται μια αυστηρή ιεράρχηση ανάμεσα στα δύο φύλα: το πνεύμα και η διάνοια συνδέονται με τον άνδρα ενώ η σάρκα και η αμαρτία με τη γυναίκα.

Η συγγραφέας επιμένει ιδιαίτερα στα κείμενα των Απολογητών και των Πατέρων της Εκκλησίας, καθώς θεωρεί ότι η επαναδιατύπωση του ακανθώδους προβλήματος της διαφοράς και της θέσης των δύο φύλων από τον Χριστιανισμό έχει παίξει έναν ξεχωριστό ρόλο στην επιβίωση του ανδροκεντρισμού στο σύγχρονο φαντασιακό. Ωστόσο, η έντονα κριτική και φεμινιστική ματιά που υιοθετεί η συγγραφέας δεν την εμποδίζει να χειρίζεται με διανοητική εντιμότητα τα πατερικά κείμενα που συγκροτούν τον βασικό κορμό του υλικού της και να αναγνωρίζει τις λεπτότερες αποχρώσεις της επιχειρηματολογίας που εκτίθεται σε αυτά. Η γυναίκα και φεμινίστρια φιλόσοφος όχι μόνο δεν υποκύπτει σε εύκολους αναχρονισμούς και αναγωγισμούς, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις αναδεικνύει με ιδιαίτερη ενάργεια την παράδοξη γοητεία και την πρωτοτυπία του πρωτοχριστιανικού κόσμου στον οποίο με αυξημένο αίσθημα δικαίου ξεναγεί τον αναγνώστη.