Εθνικισμός, κοινωνικές μεταβολές και μειονότητες

Nationalismus, Sozialer Wandel und Minderheiten: Die Ausschreitu

Το αντικείμενο του βιβλίου της Ντιλέκ Γκιουβέν ξεπερνά τα όρια ενός μεμονωμένου επεισοδίου: τα όρια των διώξεων εις βάρος του ελληνικού πληθυσμού της Κωνσταντινούπολης τον Σεπτέμβριο του 1955.
Η πλούσια σε αρχειακό υλικό και προβληματισμό μελέτη της αφορά στις συμπεριφορές ενός κράτους, του τουρκικού, στη δύσκολη διαδρομή του προς τη νεωτερικότητα. Η διαδρομή αυτή εκτυλίσσεται σε δυο επίπεδα: α) Στη μετάβαση από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στο εθνικό τουρκικό κράτος και στις συνέπειες αυτής της μετάβασης για τους μη τουρκικούς πληθυσμούς του κράτους, δηλαδή τους Αρμένιους, τους Εβραίους και τους Έλληνες, β) Στις συγκυρίες, οικονομικές και πολιτικές, της δεκαετίας του 1950, οι οποίες οδηγούν το τουρκικό κράτος, ή τουλάχιστον ένα μέρος του, σε επεισοδιακές διαδικασίες εθνοτικής ομογενοποίησης. Μέρος των τελευταίων οι οργανωμένες, όπως αποδεικνύεται στο βιβλίο, διώξεις εναντίον των Ελλήνων της Κωνσταντινούπολης το 1955.
Πέρα από το συγκεκριμένο ”ελληνικό” ενδιαφέρον του, το βιβλίο οδηγεί σε προβληματισμούς για την σύγχρονη τουρκική ιστορία και συγκεκριμένα για τις λειτουργίες και τις λήψεις αποφάσεων στο τουρκικό κράτος.
Η μελέτη της Ντιλέκ Γκιουβέν βασίζεται σε μοναδικά δικαστικά αρχεία και συμπληρώνει τα βιβλία του Σπύρου Βρυώνη, ”Ο μηχανισμός της καταστροφής: Το τουρκικό πογκρόμ της 6ης-7ης Σεπτεμβρίου 1955 και η καταστροφή της ελληνικής κοινότητας της Κωνσταντινούπολης” και της Μερόπης Αναστασιάδη, ”Η πολιτική ρωμιοσύνη εν αναμονή μιας αναζωογόνησης: Ο ελληνισμός της Πόλης από το 1955 έως σήμερα” (και τα δύο υπό έκδοση στην Εστία).